Ủng hộ VCV
Số tác phẩm
28.333 tác phẩm
2.747 tác giả
434
115.985.916
 
Trò chuyện với Nhạc sĩ La Nhiên
Mang Viên Long

Nhạc sĩ  La Nhiên tên  thật là Nguyễn Liên-sinh năm 1928 ( Mậu Thìn-theo giấy tờ) –năm sinh chính là 1927 (Đinh Mẹo) tại căn phố số 92 Rue de Cửa Đông-Citadelle de Bình Định –nay là đường Lê Hồng Phong/ thị trấn Bình Định-  ( thuộc thôn Hưng Định, xã Nhơn Hưng, huyện An Nhơn, tỉnh BìnhĐịnh.trước đây).

Ông tham gia sáng tác từ những năm 42-nhưng đến năm 44 mới có tác phẩm phổ biến rộng rãi..Ông đã tốt nghiệp chuyên khoa Nhạc cấp cao do Nhạc viên Paris  chứng cấp (Cours par correspondance). Nhạc sĩ đã nhiều năm dạy nhạc tại các Trường Trung học…Ông hiện sống và làm việc tại Thành Phố Hồ Chí Minh…Tác Phẫm gồm: Thiếu Nhi Ca “ Khúc Xuân Êm Đềm “ ( 1944)/ Nhớ Thu I ( gồm 12 ca khúc-1952)/ Nhớ Thu 2 ( gồm 16 ca khúc-1969)/ Nhịp Thở Quê Hương ( hồm 5 ca khúc-1974)/ La Fleur  effeuillee ( cùng với nhạc sĩ Quang Hiển-2004)… Mang Viên Long

 

 

ĐẦU THÁNG TƯ NĂM 2009 tôi có dịp vào Saigon-đã tìm đến Chung Cư Trương Định( Phường 9/quận 3 ) để thăm Anh. Trước 54, tôi đã được nghe/ hát nhạc của Anh. Sau 54-trở nên thân thuộc với Anh qua những ca khúc viết về Quê Hương Bình Định.- Phú Yên,những tình khúc mượt mà sâu lắng và những bài Sử Ca  hào hùng nổi tiếng…Ngoài lý do “ ái mộ “ tài năng của Anh-tôi tìm đến thăm Anh còn vì tình đồng hương đã xa cách bấy lâu!

Nghe tôi phone sẽ xin đến thăm -Nhạc sĩ đã xuống tận cửa  của chung cư tầng trệt để

chờ đón! Sự cẩn trọng và mực thước của Anh trong  giao tiếp ban đầu-phần nào làm tôi áy náy! So với tuổi tác-tôi nhỏ thua Anh đến hơn 16 tuổi! Để cho “ cuộc chuyện trò” được thân tình, tôi đề nghị Anh hãy gọi nhau là “ anh / em “cho gần gũi, cho được  vui vẻ tình văn nghệ/đồng hương!Anh nói: “Tuy La Nhiên này có cao tuổi hơn MVL khá bộn. song LN vẫn muốn xưng hô với nhau như thế, vì chúng mình đã cùng vượt qua ngưỡng tuổi gọi là 60 của một đời người…từ lâu rồi! LN nghĩ rằng, đã là “ bạn thân” thì tại sao ta thiếu tôn trọng với nhau nhỉ! Về chuyện này, tôi còn nhớ Anh Bày Lang ( Yến Lan) đã từng viết : “ Càng  thân càng trọng nhau hơn/Chứ đừng ỷ lại xem thường người thân! “…

 

Trong căn phòng khách chật hẹp ( khoảng 16 mét vuông trong diện tích hơn 60 mét vuông của căn hộ chung cư)-nhưng bày biện mỹ thuật/ thoáng mát. Sau khi pha trà mời khách, Anh đã vui  vẻ hỏi han tin tức chuyện quê nhà, bạn bè cũ, sinh hoạt thường ngày của khu phố chợ Bình Định mà Anh đã sống cách xa hơn mấy chục năm…Nghe Anh  nói cười/nhìn phong cách mẫu mực nhưng rất nhạy bén của Anh -tôi nghĩ, tuy đã trên 80-nhưng Anh  vẫn còn “ phong độ”-nhiệt tình,tế nhị và sâu sắc của một típ nghệ sĩ “ tiền chiến”nhiều kinh nghiệm sống và sáng tác!

 

Tôi xin phép Anh đốt một điếu thuốc-Anh liền vào phòng mang ra cái gạt tàn bằng sứ nhỏ : “ Xin lỗi, Anh cũng thường hút thuốc chứ?”-“ Có-nhưng ít thôi từ ngày tôi phải vào

Saint Paul để “ tái khám/điều trị” cột sống thay vì phải sang Pháp qua Bỉ ( Bruxelles) như lần trước…”

-    Thưa Anh, tôi cũng lấy làm lạ về bút danh La Nhiên- vậy bút danh La Nhiên được Anh “ khai sinh “ vào thời điểm nào/có gởi gắm gì chăng?

-    Trước 52, tôi thường ghi N Liên dưới mỗi ca khúc-Anh thoáng vui,nhưng sau 52-tôi lấy bút danh La Nhiên cho đến nay! Bút danh này ghi dấu mối tình đầu tuyệt đẹp của tôi với Lệ Nha nhưng rồi bị tan vỡ ( 1935-1952).Câu chuyện tình bộ ba này đã được Paul Hổ dựng thành phim ở Algeria có tên “ Chuyện Tình Nàng Nha”nổi tiếng một thời.Bộ phim lấy bối cảnh 9 năm kháng chiến chống Pháp tại thôn Phú Đa-An Nhơn-Bình Đinh-cũng là Quê Hương của Nàng Nha –hiện ngôi mộ của Nàng vẫn còn…Ông trầm ngâm giây lâu-“ nếu Cậu không ngại mất thời gian-tôi sẽ cố nhớ để đọc cho Cậu nghe bài thơ của người bạn ở quê ta-Anh Nguyễn Phúc Liêm đã viết tặng cho tôi khá lâu rôi! “

-    Tôi cười :” Xin Anh cứ đọc cho nghe, lâu lắm mới được gặp Anh trò chuyện vui vẻ mà…”

-    Anh ngồi thẳng người dựa vào thành ghế-đôi mắt sáng lên niềm xúc động:

-     

-      Cung La thầm nỗi nhớ,

-    Văng vẳng vọng bên  mồ…

-    Mi ướt … dễ nào khô?

-    Người xưa đâu trở dậy!

 

Trăm cánh thư ngày ấy…

Sao chẳng đến người thương ?

Chừ-lệ vẫn vấn vương,

Tìm quên hoa về đất!

 

Cung Mi truyền nỗi nhớ…

Sen(+) rũ sắc đơn phương

Biển xanh nỗi sóng cồn!

Giọt đàn yêu nhịp lỡ.

 

Hai cung đàn nỗi nhớ…

Sương rơi..rồi sương rơi!

Nước mắt mặn vị đời,

Trái ngang chị Hằng khóc!

 

Tình không dây sao chặt?

Tiếng đàn ru lòng người,

Kiếp sau chừng xa xôi!

Hai cung đàn nỗi nhớ! 

 

Ông dừng đọc-gải thích: “ Sen là Liên/La Nhiên ấy-một trong3 nhân vật của bộ phim mà

Paul Hổ thực hiện…Bút danh La Nhiên là…ghép hai chữ Liên Nha đọc trại lại ấy mà! “

Tôi cười thích thú:

 

-  Vậy là thời tuổi trẻ của Anh cũng rất bay buớm lẫy lừng  đấy chứ!-tôi nhìn Anh, cười thân tình, cảm thông.

-  Anh nồng nhiệt:

-  Thời tuổi trẻ ai mà chẳng vậy-nhất là của những nghệ sĩ  “ bị lận đận/ lang bạt”như tôi! Anh lại cười –nhờ có chút “ nhan sắc”và  “ cây đàn” trên tay-tôi cũng đã có được những “ gặp gỡ “rất thơ và sâu đậm…Thời ấy đời sống thật êm đềm,thong dong, thơ mộng, Cậu à!

-  Và Anh đã sáng tác được những ca khúc trong thời điểm “ vàng son “ ấy?

-  Trước CMT8 ( 1945) tôi thường viết về đề tài Thiếu Nhi-những ca khúc này đã được phổ biến sâu rộng-trong đó có nhạc phẫm “ Khúc Xuân Êm Đềm”. Tập nhạc đầu tay của tôi cũng đã mang tên nhạc phẫm ấy-gồm 12 ca khúc-do nhà xuất bản Tinh Hoa –Huế phát hành.Giọng Anh trở nên  trầm thấp và đôi mắt đăm chiêu thoáng buồn: “ Tập Nhạc có tựa đề “ Nhở Thu I “của tôi gồm 25 ca khúc đã trao quyền sử dụng cho Nhạc sĩ Hà Thúc Cần (1923-1993) –được cho hưởng ngay 20% lợi nhuận  xuất bản-nhưng  người nhạc sĩ  tài hoa ấy đã sớm ra đi khi mọi việc đang bắt đầu! Tính đến nay-tôi đã có 5 Tác phẫm được giới thiệu…

-  - Chắc rằng Anh sẽ còn đang có những dự định  kế tiếp cho việc sáng tác như một “ cái nghiệp” đã theo Anh hơn nửa thế kỷ ?-Tôi nhìn Anh , chờ đợi.

-  Anh ngẫm nghĩ giây lâu-rồi cười:

-  -Đã là “ nghiệp” rồi thì khó mà bỏ-nhưng ở vào cái tuổi trên 80 tôi vẫn hy vọng sẽ viết tiếp Trường Ca  “ Lá Thu 2”sau gần 15 năm gián đoạn…

-  - Thưa Anh, trước đây tôi có được đọc bài viết của nhà văn Thu Hoài về Cụ Thân sinh của Anh-“ Xuân Thiều-Một Tài Năng Lớn Về Đàn Tranh (1895-1952) “-và tiếng tăm của Cụ Bảy Thiều ở Quê Nhà –“ Người đoạt giải Nhất đàn tranh Đông Dương” ai cũng biết và tự hào-Anh có kỷ niệm nào đáng nhớ về Cụ…

-  Anh mở nắp chai rượu Napoleon rót mời tôi một ly-“ Uống chút cho  ấm, cậu!”. Tôi tiếp ly rượu, nhắp từng ngụm nhỏ-“ Anh vẫn thường dùng rượu chứ? “-“ Thời trẻ thì  cũng thường-nay chỉ…lai rai với bạn văn  cho vui thôi! “.

-  Anh trở lại câu hỏi của tôi sau phút “ thư giản” với ly rượu:

-  - Trước hết, Tôi xin “ nói lại cho rõ” về giải đàn tranh mà Ông Cụ đã đạt được-đó là   giải thưởng tại Foirede Huế năm 1935-Dịp này, Ông đã đạt giải “ Quán quân” về Đàn Tranh,và “ Á Quân “ về Đàn Bản…Nói là Đông Dương, chứ thật ra ở Lào, Campuchia, hay Thái Lan làm gì có đàn tranh?  Việt Nam là nước tham gia chủ yếu! Hiện tôi vẫn còn giữ 2 “ tấm bằng” và một số kỷ vật về giai đoạn này!Ngoài những giấy khen của triều đình Huế, còn có thư Chúc Mừng của Toàn Quyền Đông Dương M. Catrow…

-  Anh bỗng cười : “ Còn kỷ niêm với Ông Cụ ư?”-Anh ngẫm nghĩ-vui vẻ nói:

-  - Lúc bấy giờ tôi chỉ là một Cậu bé 7 tuổi-Mẹ tôi mất sớm,tôi theo Cha ra Đà Năng ăn học vì lúc đó Ông đang làm việc cho Dược sĩ Phạm Doãn Điền ( Pharmacie Phạm Doãn Điền-Tourane). Theo đó, tôi đã học chữ và học nhạc tại Đà Nẵng và tại Huế từ năm 1938-1942.

-  Sau khi Ông đạt giải quán quân về Đàn Tranh-Nam Phương Hoàng Hậu đã rất ái mộ, mời riêng Ông đến tư thất để dạy đàn cho Bà…Tôi được hưởng “ dòng máu nghệ sĩ “của Ông-nên say mê học nhạc, đàn ca-hơn học chữ!-Anh thoáng cười-Tôi đã thi primaire 2 lần không đạt! Sau đó phải theo Cha ra Huế học tại trường Việt Anh ( Tư thục-do Thầy Phạm Doãn Điền làm hiệu trưởng) trước khi vào học ở Lycee Khải Định.Rồi đạt văn bằng tương đương với Bachelycee de Lettres…

-  Tôi rót thêm rượu vào hai ly-mời Anh cụng ly tiếp-rồi hỏi:

-  - Trong cuộc đời sáng tác  có lẽ Anh cũng vẫn thường theo dõi sinh hoạt âm nhạc cả nước-vậy nhạc sĩ nào để lại cho Anh nhiều ấn tương nhất?

-  Giọng Anh trầm t ĩnh, cẩn trọng:

-  - Người để lại dấu ấn đầu tiên trong tôi-đó là Nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát- Có thể nói Ông là “ thần tượng” âm nhạc Việt Nam của tôi từ thuở thiếu thời –tôi rất mê bài “ Rửa Thù Quốc Hận”-tiếp theo là Văn Cao, Dương Thiệu Tước, Nguyễn Văn Tý…Mỗi người có một “ bản sắc riêng”-và nhờ” cái riêng”ấy-họ dễ để lại dấu ấn cho người thưởng thức!

-  - Đó là giai đoạn “ tiền chiến”-còn hiện nay-theo Anh thì sao , thưa Anh?-Tôi hỏi.

-  -Một điều đáng mừng là không còn nhiều nhạc phẫm “ ăn theo”hoăc” vay mượn” như thuở nọ! Tuy vậy-dường như một số người viết nhạc không mấy quan tâm đến “ lời ca” ( ca từ)-nên  bản nhạc không có độ lắng sâu, không ghi dấu ấn gì đặc biêt sau đó! Điểm sáng cho âm nhạc hiện nay là,ngoài một số ít nhạc phẫm “ chạy theo trào lưu rẻ tiền/mất gốc”-còn có nhiều nhạc phẫm thấm đẫm chất “ Quốc hồn/Quốc túy”rất đáng trân trọng!

-  -Còn  những nhạc sĩ nước ngoài nào Anh yêu thích-có ảnh hưởng đến quá trình học tập/sáng tác của Anh?

-  Anh đáp không chút do dự:

-  -Đó là Maurice Ravel (1875-1937) ! Bản Tzigane của Ông rất tuyệt!Ngoài ra, tôi còn “ ái mộ” Georges Bizet ( 1838-1875)/ Nicolo Paganini (1782-1840)…

-  Tôi liếc nhìn chiếc đồng hồ treo ở vách phòng-đã hơn 11 giờ rồi-Tôi nghĩ, có lé nên từ giả để Anh được nghỉ ngơi vì chứng “ trật khớp sống”đang trở lại nặng nề hơn mấy năm trước khiến Anh không thể ngồi lâu được!Tôi đốt tiếp một điếu thuốc: “ Anh xa quê nhà Bình Định đã hơn 50 năm rồi-có lẽ giờ này nếu có dịp quay lại-ít có người còn nhân ra Anh? “

-  Anh tâm sự: “ Vì mưu sinh nên tôi buộc phải sống tha phương hơn nửa thế kỷ qua-Tôi cũng có lúc nghĩ như Cậu vậy-chắc chẳng còn ai nhận ra  mặt mũi mình nữa-nhưng thật không ngờ-một lần có dịp về thăm-tôi đột ngột xuất hiện trước những căn phố láng giềng năm xưa, nhiều nguời thân quen cũ đã vồn vã chào hỏi  rất thân tình, cảm động! Họ đã dành cho tôi sự quí mến rất chân thành…”

-  Tôi nói lời cám ơn và xin từ giả Anh-hẹn một dịp thuận tiện khác sẽ đến thăm Anh lâu hơn .Anh nồng nhiệt tiễn tôi xuống tận chân cầu thang với cái siết tay thật  ấm áp…/.

 

Quê Nhà tháng 4 năm 2009

Mang Viên Long
Số lần đọc: 2776
Ngày đăng: 09.05.2009
[ Trở lại ] [ Tiếp ]
In tác phẩm Góp ý Gửi cho bạn
Cùng thể loại
Đọc và Nghe Thi Nhạc Khê Kinh Kha - Võ Công Liêm
Mãi mãi tuổi đôi mươi - Vũ Trà My
Cô gái Huế ở Sàigòn - Trần Dzạ Lữ
Người Kéo Vĩ Cầm Trên Da Thịt - Trần Áng Sơn
Anh giúp đời. Đời, ai giúp anh? - Võ Quê
Tôi dịch Csáth Géza - Nguyễn Hồng Nhung
Thời gian - Nguyễn Hồng Nhung
Về nhà Nguyên Hồng nghe gió Nhã Nam - Trung Việt
Chuyện văn chuyện đời - Trần Huy Thuận
Tháng tư ..nổi sóng !!! - Vũ Trà My
Cùng một tác giả
Ngã rẽ(*) (truyện ngắn)
Bóng hạnh phúc** (truyện ngắn)
Vôi trường úc(*) (truyện ngắn)
Quán bụi (truyện ngắn)
Người chị(1) (truyện ngắn)
Dì Lucia (1) (truyện ngắn)
Chim trời (5) (truyện ngắn)
Ông ngoại tôi (truyện ngắn)
Quà nhỏ (tạp văn)
Bèo dạt, hoa trôi … (truyện ngắn)
Quà Trung thu của ba (truyện ngắn)
Giàn hoa cát đằng (truyện ngắn)
Mùa xuân đến muộn (truyện ngắn)
Gã nhà quê vui tính (truyện ngắn)
Bà ngoại tôi (truyện ngắn)
Chữ Hiếu (truyện ngắn)
Chim bay về đâu (truyện ngắn)
Bóng ngựa qua song (truyện ngắn)
Chuyện ngày xưa (truyện ngắn)
Vầng trăng khuyết (truyện ngắn)
Biển của hai người (truyện ngắn)
Chuyện xóm củi (truyện ngắn)
Dáng mộng (1) (truyện ngắn)
Lại một mùa xuân (truyện ngắn)
Ông Ba Phải (truyện ngắn)
Chim chuyền buội ớt (truyện ngắn)
Truyện ngăn ngắn -1 (truyện ngắn)
Truyện ngăn ngắn-2 (truyện ngắn)
Chiếc cà vạt (truyện ngắn)
Tiên Thủy (truyện ngắn)
Vội vàng (truyện ngắn)
Vết son (truyện ngắn)
Truyện ngăn ngắn-3 (truyện ngắn)
Truyện ngăn ngắn-4 (truyện ngắn)
Có những mùa trăng (truyện ngắn)
Một trường hợp (truyện ngắn)
Một cõi đời riêng (truyện ngắn)
Chờ bão (truyện ngắn)
Bên trời mơ ước (truyện ngắn)
Mèo con yêu dấu (truyện ngắn)
Phố người (truyện ngắn)
Một câu chuyện tình (truyện ngắn)
Bà già khòm (truyện ngắn)
Ăn tết ở chùa (truyện ngắn)
Những kẻ tạm trú (truyện ngắn)
Quê nhà , chiều 30… (truyện ngắn)
Phút chót (truyện ngắn)
Khoảng cách (truyện ngắn)
Một Ngày Cô Độc (truyện ngắn)
Chùa Cô Ba (truyện ngắn)
Thị Trấn Êm Đềm (truyện ngắn)
Mây hoàng hôn (truyện ngắn)
Ngôi Nhà Mùa Hè (truyện ngắn)
Quán Café Tulip (truyện ngắn)
Nỗi Khổ Không Rời (truyện ngắn)
Về Lại Chốn Xưa (truyện ngắn)
Bên Tách Trà Khuya (truyện ngắn)
Sáu Bẹo (truyện ngắn)
Lộn Ngược (truyện ngắn)
Quán Bên Sông (truyện ngắn)
Tách trà cổ (truyện ngắn)